Jan Paweł II przez całe swoje życie występował przeciwko determinizmowi i różnym jego odmianom, które zaraziły mnóstwo doktryn i ideologii. Człowiek nie jest trybem w żadnej maszynie społecznej, lecz jest istotą, obdarzoną wolną wolą. Oznacza to, że może wybierać między rozmaitymi drogami działania i nie jest skazany z góry na żaden scenariusz w jego życiu. Sam człowiek staje przed różnymi opcjami i decyduje, jakie sobie wytyczać szlaki, według jakich reguł postępować, jakie talenty rozwijać, z którymi ludźmi spędzać swoje życie.