Nadzieja. Co roku ją w sobie odnawiamy, co roku się nią dzielimy, wypowiadając życzenia wobec bliskich i wobec nieznajomych; usiłujemy zaczarować przyszłość. Nawet jeśli czynimy to tylko dla dopełnienia obyczaju, ilość wypowiadanych dobrych słów kreować musi w te szczególne dni nową jakość. I choć na ogół zdajemy sobie sprawę, że niezależnie od naszych życzeń rzeczywistość idzie własnym rytmem, odległym z reguły od naszych pragnień, pozostaje w nas cień budującej wątpliwości i nie rezygnujemy, nie przestajemy marzyć. Jednocześnie wszakże to nadzieja właśnie pozwala nam osiągać to, co w realnej rachubie zdaje się nie do uzyskania, pozwala przenosić góry.

Po ujawnieniu nazwisk 21 agentów komunistycznej SB, którzy działali w latach 80. na Uniwersytecie Jagiellońskim, ponownie rozgorzała dyskusja na ten temat. Pojawiają się ciągle nowe informacje, które każą nieustannie weryfikować skalę podawanej liczby współpracowników na wyższych uczelniach.

Dlaczego zdecydowała się Pani podać do publicznej wiadomości agentów komunistycznej Służby Bezpieczeństwa? Jest kilka powodów, dla których ta prawda musi ujrzeć światło dzienne. Przede wszystkim dawni tajni współpracownicy służb specjalnych, dopóki nie są zdemaskowani lub nie ujawnili się sami, mogą pod wpływem szantażu działać na szkodę różnych instytucji, społeczności czy państwa.

Laureat Nagrody Nobla i doktor honorowy niezliczonych uniwersytetów, nieśmiertelny Lech Wałęsa, wypowiedział kiedyś złotą myśl: W polityce logika nie zawsze funkcjonuje, a nawet bardzo rzadko.  

Bracia Kaczyńscy i ich partia Prawo i Sprawiedliwość dają nam przykład niesłychanego sukcesu i idą jak burza. Partia została założona 13 czerwca 2001 i liczyła wówczas zaledwie 70 członków, ale już w trzy miesiące później, po wrześniowych wyborach roku 2001, wprowadziła do Sejmu 44 posłów, uzyskując prawie 10% oddanych głosów. Fakt ten obala wszystkie teorie głoszące, że w warunkach ordynacji proporcjonalnej i istnienia pięcioprocentowego progu wyborczego na sukces liczyć mogą tylko partie bogate, które stać na kosztowną kampanię wyborczą, albowiem koszt zdobycia jednego mandatu poselskiego oscyluje około miliona złotych. Łatwiej nam zrozumieć sukcesy Samoobrony czy Platformy Obywatelskiej, bo tam siedzi bogacz na bogaczu, podczas gdy zarówno sami Kaczyńscy, jak i inni znani politycy tej partii, groszem nie pachną. Sukces PiS należy zatem rozpatrywać albo w kategorii cudu, albo geniuszu. Premier Kazimierz Marcinkiewicz twierdzi, że Jarosław Kaczyński jest geniuszem i przyjmijmy…

W książce Następna wojna światowa dwaj waszyngtońscy eksperci Caspar Weinberger i Peter Schweitzer rozważali rodzaje konfliktów, jakie NATO lub USA mogłyby przegrać pomimo upadku komunizmu. Na przykład rosyjska ekspansja w Europie. Tak więc Rosja zdobywa Polskę i błyskawicznie potem Czechy oraz Niemcy. Bezkarnie. Ponieważ w tajemnicy zbudowała "tarczę", wysłane ku niej głowice są unieszkodliwiane, sama zaś terroryzuje Zachód za pomocą taktycznych bomb. Pod szantażem nuklearnym Ameryka opuszcza Europę, a Francja szuka z Rosją kompromisu. Morał: zwycięstwo Zachodu pozostaje aktualne tylko do chwili utraty przewagi strategicznej.

O Rosji nie da się ani pisać, ani mówić rzetelnie, jeśli ta nie tkwi w nas gdzieś głębiej, jeśli jej w sobie nie nosimy, jeśli jej sobą nie odczuwamy. Kto raz usłyszy tę ledwie słyszalną nutę, kto się do niej nastroi duszą, umysłem i ciałem, ten już na zawsze będzie kochankiem ojczyzny poetów i zbrodniarzy, filozofów i głupców regulujących bieg purpurowych rzek historii. Stanie się ofiarą wiecznego przekleństwa i doświadczy nieśmiertelnej świętości. Bo Rosja jest dziedziną dwojakich myśli i rozszczepionych uczuć. Można ją śmiało nazwać zakładniczką dwutorowego biegu wydarzeń, gdzie wszelki akt stworzenia zrazu funkcjonuje jako zaprzeczenie własnej istoty. Ten kraj, choć istnieje na mapie, choć ograniczają go jakieś ramy geograficzne, choć ma swoje granice, swój obszar, to tak po prawdzie w pierwszym rzędzie istnieje jako zjawisko mentalne, nawet nie rozumowe, raczej podświadome, i właśnie z tej perspektywy należy go…

Muszę przyznać się do prywaty. Jestem etnografem związanym ze środowiskiem warszawskim, a w listopadzie 2005 r. odbywały się obchody 70-lecia istnienia kierunku "etnografia" na Uniwersytecie Warszawskim. Tak więc powód napisania tego tekstu wynikł z przesłanek sentymentalnych. Ale nie tylko! 70. rocznica istnienia nauki w strukturach akademickich to bardzo krótki czas, a przecież początki etnografii (i późniejszych jej pochodnych) datowane są na XIX w., gdy kształtowała się jako samodzielna dyscyplina. Natomiast w Warszawie sformalizowała się organizacyjnie bardzo późno. Dlaczego?

W 24. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego, 13 grudnia 2005 roku, w Archikatedrze Wrocławskiej pw. Św. Jana Chrzciciela, odbyła się uroczysta Msza święta odprawiona w intencji pomordowanych, więzionych, torturowanych i zatrzymanych w czasie stanu wojennego.